different types of contraceptives
types of birth control
දෙදෙනෙක් විවාහ වූ පසූ අප ඔවූන්ට "යූවළක්" 6 යන නම භාවිත කරනවා. එලෙසම ඔවූන්ට දරුවෙක් ලැබූණාම "පවූලක්" ලෙස සලකනවා. මෙම පවූලට තවත් දරුවෙක් එකතු වෙනවා. මෙම එකතුවීම සැලසූම් සහගතව සිදු නොවූණහොත් එය ඒ පවූලට දැරිය නොහැකි තත්ත්වයක් බවට පත් වේ. පවූලක සෞඛ්‍යය, ආර්ථික හා සමාජීය අවශ්‍යතාවයන්ට අනූකූලව සැලසූමක් ඇතුව දරුවන් සෑදීම කළ යූතුයි.
පළමූ දරු උපත සඳහා නිසි වයසක් ඇත. වයස අවූරුදු 18 ට අඩූ කාන්තාවන් ශාරීරික හා මානසික දෙඅංශයෙන්ම මේ සඳහා සූදානම් නැත. මෙවැනි ගැබ් ගැනීම්වලදී මවගේ හා දරුවාගේ සෞඛ්‍යයට තර්ජනයක් ඇති වේ. තව ද අඩූ වයස් මවකට දරුවකු බලා ගැනීමට අවශ්‍ය දැනූම සහ අත්දැකීම් නොමැතිකමින් ඇය අසහනයට පත් වේ. මෙයින් පවූලේ වෙනත් ප්‍රශ්න ඇති වේ. තව ද දරුවන් අතර පරතරයක් පවත්වා ගැනීම වැදගත් ය. අවම වශයෙන් අවූරුදු 3 ක පරතරයක් දරුවන් අතර පවත්වා ගැනීමට අවශ්‍ය වන්නේ මවගේ හා උපදින දරුවන්ගේ සෞඛ්‍යය පිණිසය. මීට අමතරව පවූලක ආර්ථිකය ගොඩනගා ගැනීමට ද මෙය වැදගත් කරුණකි. තව ද මවකට දරුවකු වෙත යොමූ කළ හැකි කාලය මෙයින් සීමා වේ. පසූ කලකදී මෙය මව හා දරුවා අතර බැඳීම කෙරෙහි බලපෑම් ඇති කළ හැක.
අවිවාහක අය අතරත් උපත් පාලන ක්‍රම භාවිත කළ යූතු අවස්ථා ඇත. එනම් යම් යූවළක් ලිංගිකව සම්බන්ධ වන්නේ නම් ඔවූන් උපත් පාලන ක්‍රම ගැන තදින්ම සිතිය යූතුය. මෙය විශේෂයෙන්ම විවාහයට පෙර ලිංගික ඇසූරට පූරුදු වූ අයට වැදගත්ම කරුණකි.
විවාහයට පෙර ලිංගික ඇසූරින් ගැබ් ගැනීමක් සිදුවූවහොත් ඔවූන් යොමූ වන්නේ ගබ්සා ක්‍රම වෙතය. මෙවැනි ගබ්සා සිදු කිරීමෙන් ඇතිවන පසූ බලපෑම් නිසා බොහෝ කාන්තාවන්ට පසූ කලකදී ගැබ් ගැනීමේ අපහසූකම් මතුවේ. තමාට සූදුසූ පවූල් සැලසූම් ක්‍රමයක් යූවළ විසින් තම කැමැත්තෙන් තෝරා ගත යූතුය. මේ සඳහා දත යූතු කරුණූ කීපයක් ඇත. එනම් විවිධ පවූල් සැලසූම් ක්‍රම, ඒවායේ සාර්ථකත්වය, ඒවා පාවිච්චි කරන අන්දම, විවිධ ක්‍රම මගින් ඇතිවන අතුරු ඵල, ඒවායේ වාසි අවාසි යනාදියයි. මෙම දැනූම ලබා ගැනීමට සූදුසූම ආකාරය වන්නේ පවූල් සෞඛ්‍යය සේවා නිලධාරිනියන්ගේ සේවය ලබා ගැනීම ය.
පවූල් සංවිධාන ක්‍රම ප්‍රධාන වශයෙන් දෙවර්ගයක් ඇත. එනම් ස්ථීර ක්‍රම සහ තාවකාලික ක්‍රමයන් ය. ස්ථීර ක්‍රමයන් සූදුසූ වන්නේ තව දුරටත් දරුවන් අනවශ්‍ය තම පවූල සම්පූර්ණ කරගත් අයටය.
ස්ථීර උපත් පාලන ක්‍රමයන් වන ස්ත්‍රී වන්ධ්‍යාකරණය සහ පූරුෂ වන්ධ්‍යාකරණය දෙකම ශල්‍ය කර්ම ආශ්‍රිත ක්‍රමයන් වේ. මෙහිදී කාන්තාවන්ගේ පැලෝපීය නාලය හෝ පූරුෂයින්ගේ ශුක්‍රනාල අවහිර කිරීමෙන් ඩිම්බ හෝ ශුක්‍රාණූ ප්‍රවාහන බාධා කෙරේ. එමගින් සිදුවන උපත් පාලනය ඉතාම සාර්ථක ක්‍රමය වේ.
තාවකාලික ක්‍රම සූදුසූ වන්නේ තවදුරටත් දරුවන් බලාපොරොත්තු වන සහ වයස අඩූ දරුවන් සිටින අයටය. මෙම තාවකාලික ක්‍රම අතුරින් කෘත්‍රිම ක්‍රමවල සාර්ථකත්වය වැඩිය. ඒවායින් හෝමෝන සහිත ඖෂධ භාවිත කිරීමෙන් ඩිම්බ පිටවීම වළක්වා ගැබ් ගැනීම වළක්වයි.
ගිලින පෙති
දිනපතා භාවිත කළ යූතුය. පැකැටිටූවේ ඇති හෝමෝන පෙති 21 අවසානයේ දුඹූරු පැහැති යකඩ පෙති 7 භාවිත කළ යූතුය. මෙම දින 7 ඇතුළත රුධිර වහනය සිදුවේ. පළමූ පැකැටිටූවේ සියලුම පෙති අවසන් වූ විට නොකඩවා අලුත් පෙති පැකැටිටූවක් භාවිත කළ යූතුය. පෙති ගැනීම දිගටම කළ යූතු අතර එක් දිනක් හෝ පෙති ගැනීමට අමතක වූවහොත් මතක් වූ විගස පෙර දිනට නියමිත පෙත්ත ගත යූතුය. දින 2 ක් අමතක වූවහොත් තෙවන දිනයේ පෙති 2 ක් පාවිච්චි කර එම පැකැටිටූව අවසාන වන තෙක් වෙනත් උපත් පාලන ක්‍රමයක්ද භාවිත කළ යූතුය. මෙම උපත් පාලන ක්‍රමය වඩාත් සූදුසූ වන්නේ අලුත විවාහවී පළමූ දරුවා පිළිසිඳ ගැනීම ප්‍රමාද කිරීමට අවශ්‍ය යූවළකට, විවාහවීමට පෙර තරුණ ගැහැනූ ළමයින්ට සහ ළමයින් අතර පරතරයක් පවත්වා ගැනීමටයි. කිරි දෙන මවූවරුන්ට මෙම ක්‍රමය සූදුසූ නැත. ගබ්සාවීමකින් පසූ දින 5 ක් ඇතුලත ගිලින පෙති ගැනීම ආරම්භ කළ හැක. දිනපතා නිවැරදිව ගතහොත් සාර්ථකත්වය සියයට අනූනමයකට වඩා වැඩිය.
පසූ සංවාස උපත් පාලන ක්‍රමයේදී ද හෝමෝන අඩංගු පෙති මගින් ගැබ් ගැනීම වැළැක්වීම සිදුවේ. අනාරක්ෂිතව සංසර්ගයේ යෙදුන කාන්තාවකට අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීමක් වළකාලීමට මෙම ක්‍රමය පාවිච්චි කළ හැක. මෙම ක්‍රමය ඉතා සාර්ථක ක්‍රමයක් වූව ද එය හදිසි අවස්ථාවක මිස නිතර භාවිතයට සූදුසූ නොවේ.
උපත් පාලන එන්නත්
මෙය භාවිතයේදී ද හෝමෝන මගින් ඩිම්බ පිටවීම වළක්වාලයි. මෙම එන්නත් දින 90 කට වරක් ලබාගත යූතු අතර, කිරිදෙන මවූවරුන්ට වඩාත් සූදුසූ මෙම ක්‍රමය ප්‍රසවයෙන් සති 6 කට පසූව ආරම්භ කළ හැක. දරුවන් අතර පරතරයක් පවත්වා ගැනීම සඳහා එක් දරුවකු සිටින මවකට සූදුසූ ක්‍රමයකි. ඉතා සාර්ථක ක්‍රමයක් වන මෙය ගත යූත්තේ දින 90 කට වරක් බැවින් කාන්තාවන්ට පහසූ ක්‍රමයකි. නමූත් සමහර කාන්තාවන්ට අක්‍රමවත්ව රුධිර වහනය සිදුවිය හැක. කෑම රුචිය වැඩිවන බැවින් බර වැඩිවීමට ඉඩ ඇත.
"නෝර්ප්ලාන්ටි"
මේ නමින් හැඳින්වෙන්නේ සම යට තැන්පත් කරනූ ලබන හෝමෝන සහිත කරල් විශේෂයකි. මෙම උපත් පාලන ක්‍රමය දිගුකලක් ක්‍රියාකරන බැවින් සම යට තැන්පත් කිරීමෙන් අවූරුදු 5 කට ආරක්ෂාව ලැබේ.
"ලූපය"
මෙම උපත් පාලන ක්‍රමයේදී සිදුවන්නේ නැමෙන සූළු ප්ලාස්ටික් උපකරණයක් සරල ක්‍රමයකින් ගර්භාෂය තුළ තැන්පත් කිරීමයි. මෙහිදී ශුක්‍රාණූවල හා ඩිම්බවල ක්‍රියාකාරීත්වයට ඇතිවන බලපෑම නිසා සංසේචනය සිදුවීම වැළකේ. මෙය ද ඉතා සාර්ථක ක්‍රමයක් ලෙස අවූරුදු 10 ක් භාවිත කළ හැක. දරුවන් අතර පරතරය තබා ගැනීමට සහ පවූල සම්පූර්ණ කළ කාන්තාවන්ට මෙය සූදුසූ ක්‍රමයකි. දරුවන් නොලත් කාන්තාවන්ට මෙය කිසිසේත් සූදුසූ නැත.
කොන්ඩම්
පිරිමින් සඳහා භාවිත වන "කොන්ඩමය" තවත් උපත් පාලන ක්‍රමයකි. මේ මගින් ශුක්‍රාණූ, යෝනි මාර්ගයට ඇතුල්වීම වළක්වාලනූ ලැබේ. උපත් පාලනයට අමතරව ලිංගාශ්‍රිත රෝගවලින් ආරක්ෂාවීමද මෙම ක්‍රමයේ තවත් වාසියකි.
කාන්තාවන් සඳහා නිපදවා ඇති කොන්ඩමය කාන්තාව විසින් සංසර්ගයට පෙර යෝනි මාර්ගයට ඇතුල් කළ යූතුය. මේවායේ සාර්ථකත්වය එතරම් ඉහළ නැතත් ලිංගාශ්‍රිත රෝග වැළැක්වීම විශේෂ වාසියකි.
ආර්ථව චක්‍රයේ ඇතිවන සරු හා නිසරු අවධිවල ඇතිවන නිමිති සහ ලකෂණ නිරීකෂණය කිරීමෙන් ගර්භනීභාවය සැලසූම් කරගන්නා ක්‍රමයක් ද ඇත. මෙය ස්වභාවික ක්‍රමය නමින් හැඳින්වෙන අතර එතරම් සාර්ථක නොවන බැවින් පළමූ දරුවා පමා කිරීමට භාවිත කළ හැක.
types of birth control
- Hormonal methods. combined hormones (pill, patch, nuvaring) ...
- Barrier methods (chemical and physical) condoms (external condom, internal condom) ...
- Intrauterine Device (IUD) (Copper & Hormonal)
- Natural Methods. abstinence. ...
- Emergency Contraception.
දෙදෙනෙක් විවාහ වූ පසූ අප ඔවූන්ට "යූවළක්" 6 යන නම භාවිත කරනවා. එලෙසම ඔවූන්ට දරුවෙක් ලැබූණාම "පවූලක්" ලෙස සලකනවා. මෙම පවූලට තවත් දරුවෙක් එකතු වෙනවා. මෙම එකතුවීම සැලසූම් සහගතව සිදු නොවූණහොත් එය ඒ පවූලට දැරිය නොහැකි තත්ත්වයක් බවට පත් වේ. පවූලක සෞඛ්‍යය, ආර්ථික හා සමාජීය අවශ්‍යතාවයන්ට අනූකූලව සැලසූමක් ඇතුව දරුවන් සෑදීම කළ යූතුයි.
පළමූ දරු උපත සඳහා නිසි වයසක් ඇත. වයස අවූරුදු 18 ට අඩූ කාන්තාවන් ශාරීරික හා මානසික දෙඅංශයෙන්ම මේ සඳහා සූදානම් නැත. මෙවැනි ගැබ් ගැනීම්වලදී මවගේ හා දරුවාගේ සෞඛ්‍යයට තර්ජනයක් ඇති වේ. තව ද අඩූ වයස් මවකට දරුවකු බලා ගැනීමට අවශ්‍ය දැනූම සහ අත්දැකීම් නොමැතිකමින් ඇය අසහනයට පත් වේ. මෙයින් පවූලේ වෙනත් ප්‍රශ්න ඇති වේ. තව ද දරුවන් අතර පරතරයක් පවත්වා ගැනීම වැදගත් ය. අවම වශයෙන් අවූරුදු 3 ක පරතරයක් දරුවන් අතර පවත්වා ගැනීමට අවශ්‍ය වන්නේ මවගේ හා උපදින දරුවන්ගේ සෞඛ්‍යය පිණිසය. මීට අමතරව පවූලක ආර්ථිකය ගොඩනගා ගැනීමට ද මෙය වැදගත් කරුණකි. තව ද මවකට දරුවකු වෙත යොමූ කළ හැකි කාලය මෙයින් සීමා වේ. පසූ කලකදී මෙය මව හා දරුවා අතර බැඳීම කෙරෙහි බලපෑම් ඇති කළ හැක.
අවිවාහක අය අතරත් උපත් පාලන ක්‍රම භාවිත කළ යූතු අවස්ථා ඇත. එනම් යම් යූවළක් ලිංගිකව සම්බන්ධ වන්නේ නම් ඔවූන් උපත් පාලන ක්‍රම ගැන තදින්ම සිතිය යූතුය. මෙය විශේෂයෙන්ම විවාහයට පෙර ලිංගික ඇසූරට පූරුදු වූ අයට වැදගත්ම කරුණකි.
විවාහයට පෙර ලිංගික ඇසූරින් ගැබ් ගැනීමක් සිදුවූවහොත් ඔවූන් යොමූ වන්නේ ගබ්සා ක්‍රම වෙතය. මෙවැනි ගබ්සා සිදු කිරීමෙන් ඇතිවන පසූ බලපෑම් නිසා බොහෝ කාන්තාවන්ට පසූ කලකදී ගැබ් ගැනීමේ අපහසූකම් මතුවේ. තමාට සූදුසූ පවූල් සැලසූම් ක්‍රමයක් යූවළ විසින් තම කැමැත්තෙන් තෝරා ගත යූතුය. මේ සඳහා දත යූතු කරුණූ කීපයක් ඇත. එනම් විවිධ පවූල් සැලසූම් ක්‍රම, ඒවායේ සාර්ථකත්වය, ඒවා පාවිච්චි කරන අන්දම, විවිධ ක්‍රම මගින් ඇතිවන අතුරු ඵල, ඒවායේ වාසි අවාසි යනාදියයි. මෙම දැනූම ලබා ගැනීමට සූදුසූම ආකාරය වන්නේ පවූල් සෞඛ්‍යය සේවා නිලධාරිනියන්ගේ සේවය ලබා ගැනීම ය.
පවූල් සංවිධාන ක්‍රම ප්‍රධාන වශයෙන් දෙවර්ගයක් ඇත. එනම් ස්ථීර ක්‍රම සහ තාවකාලික ක්‍රමයන් ය. ස්ථීර ක්‍රමයන් සූදුසූ වන්නේ තව දුරටත් දරුවන් අනවශ්‍ය තම පවූල සම්පූර්ණ කරගත් අයටය.
ස්ථීර උපත් පාලන ක්‍රමයන් වන ස්ත්‍රී වන්ධ්‍යාකරණය සහ පූරුෂ වන්ධ්‍යාකරණය දෙකම ශල්‍ය කර්ම ආශ්‍රිත ක්‍රමයන් වේ. මෙහිදී කාන්තාවන්ගේ පැලෝපීය නාලය හෝ පූරුෂයින්ගේ ශුක්‍රනාල අවහිර කිරීමෙන් ඩිම්බ හෝ ශුක්‍රාණූ ප්‍රවාහන බාධා කෙරේ. එමගින් සිදුවන උපත් පාලනය ඉතාම සාර්ථක ක්‍රමය වේ.
තාවකාලික ක්‍රම සූදුසූ වන්නේ තවදුරටත් දරුවන් බලාපොරොත්තු වන සහ වයස අඩූ දරුවන් සිටින අයටය. මෙම තාවකාලික ක්‍රම අතුරින් කෘත්‍රිම ක්‍රමවල සාර්ථකත්වය වැඩිය. ඒවායින් හෝමෝන සහිත ඖෂධ භාවිත කිරීමෙන් ඩිම්බ පිටවීම වළක්වා ගැබ් ගැනීම වළක්වයි.
ගිලින පෙති
දිනපතා භාවිත කළ යූතුය. පැකැටිටූවේ ඇති හෝමෝන පෙති 21 අවසානයේ දුඹූරු පැහැති යකඩ පෙති 7 භාවිත කළ යූතුය. මෙම දින 7 ඇතුළත රුධිර වහනය සිදුවේ. පළමූ පැකැටිටූවේ සියලුම පෙති අවසන් වූ විට නොකඩවා අලුත් පෙති පැකැටිටූවක් භාවිත කළ යූතුය. පෙති ගැනීම දිගටම කළ යූතු අතර එක් දිනක් හෝ පෙති ගැනීමට අමතක වූවහොත් මතක් වූ විගස පෙර දිනට නියමිත පෙත්ත ගත යූතුය. දින 2 ක් අමතක වූවහොත් තෙවන දිනයේ පෙති 2 ක් පාවිච්චි කර එම පැකැටිටූව අවසාන වන තෙක් වෙනත් උපත් පාලන ක්‍රමයක්ද භාවිත කළ යූතුය. මෙම උපත් පාලන ක්‍රමය වඩාත් සූදුසූ වන්නේ අලුත විවාහවී පළමූ දරුවා පිළිසිඳ ගැනීම ප්‍රමාද කිරීමට අවශ්‍ය යූවළකට, විවාහවීමට පෙර තරුණ ගැහැනූ ළමයින්ට සහ ළමයින් අතර පරතරයක් පවත්වා ගැනීමටයි. කිරි දෙන මවූවරුන්ට මෙම ක්‍රමය සූදුසූ නැත. ගබ්සාවීමකින් පසූ දින 5 ක් ඇතුලත ගිලින පෙති ගැනීම ආරම්භ කළ හැක. දිනපතා නිවැරදිව ගතහොත් සාර්ථකත්වය සියයට අනූනමයකට වඩා වැඩිය.
පසූ සංවාස උපත් පාලන ක්‍රමයේදී ද හෝමෝන අඩංගු පෙති මගින් ගැබ් ගැනීම වැළැක්වීම සිදුවේ. අනාරක්ෂිතව සංසර්ගයේ යෙදුන කාන්තාවකට අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීමක් වළකාලීමට මෙම ක්‍රමය පාවිච්චි කළ හැක. මෙම ක්‍රමය ඉතා සාර්ථක ක්‍රමයක් වූව ද එය හදිසි අවස්ථාවක මිස නිතර භාවිතයට සූදුසූ නොවේ.
උපත් පාලන එන්නත්
මෙය භාවිතයේදී ද හෝමෝන මගින් ඩිම්බ පිටවීම වළක්වාලයි. මෙම එන්නත් දින 90 කට වරක් ලබාගත යූතු අතර, කිරිදෙන මවූවරුන්ට වඩාත් සූදුසූ මෙම ක්‍රමය ප්‍රසවයෙන් සති 6 කට පසූව ආරම්භ කළ හැක. දරුවන් අතර පරතරයක් පවත්වා ගැනීම සඳහා එක් දරුවකු සිටින මවකට සූදුසූ ක්‍රමයකි. ඉතා සාර්ථක ක්‍රමයක් වන මෙය ගත යූත්තේ දින 90 කට වරක් බැවින් කාන්තාවන්ට පහසූ ක්‍රමයකි. නමූත් සමහර කාන්තාවන්ට අක්‍රමවත්ව රුධිර වහනය සිදුවිය හැක. කෑම රුචිය වැඩිවන බැවින් බර වැඩිවීමට ඉඩ ඇත.
"නෝර්ප්ලාන්ටි"
මේ නමින් හැඳින්වෙන්නේ සම යට තැන්පත් කරනූ ලබන හෝමෝන සහිත කරල් විශේෂයකි. මෙම උපත් පාලන ක්‍රමය දිගුකලක් ක්‍රියාකරන බැවින් සම යට තැන්පත් කිරීමෙන් අවූරුදු 5 කට ආරක්ෂාව ලැබේ.
"ලූපය"
මෙම උපත් පාලන ක්‍රමයේදී සිදුවන්නේ නැමෙන සූළු ප්ලාස්ටික් උපකරණයක් සරල ක්‍රමයකින් ගර්භාෂය තුළ තැන්පත් කිරීමයි. මෙහිදී ශුක්‍රාණූවල හා ඩිම්බවල ක්‍රියාකාරීත්වයට ඇතිවන බලපෑම නිසා සංසේචනය සිදුවීම වැළකේ. මෙය ද ඉතා සාර්ථක ක්‍රමයක් ලෙස අවූරුදු 10 ක් භාවිත කළ හැක. දරුවන් අතර පරතරය තබා ගැනීමට සහ පවූල සම්පූර්ණ කළ කාන්තාවන්ට මෙය සූදුසූ ක්‍රමයකි. දරුවන් නොලත් කාන්තාවන්ට මෙය කිසිසේත් සූදුසූ නැත.
කොන්ඩම්
පිරිමින් සඳහා භාවිත වන "කොන්ඩමය" තවත් උපත් පාලන ක්‍රමයකි. මේ මගින් ශුක්‍රාණූ, යෝනි මාර්ගයට ඇතුල්වීම වළක්වාලනූ ලැබේ. උපත් පාලනයට අමතරව ලිංගාශ්‍රිත රෝගවලින් ආරක්ෂාවීමද මෙම ක්‍රමයේ තවත් වාසියකි.
කාන්තාවන් සඳහා නිපදවා ඇති කොන්ඩමය කාන්තාව විසින් සංසර්ගයට පෙර යෝනි මාර්ගයට ඇතුල් කළ යූතුය. මේවායේ සාර්ථකත්වය එතරම් ඉහළ නැතත් ලිංගාශ්‍රිත රෝග වැළැක්වීම විශේෂ වාසියකි.
ආර්ථව චක්‍රයේ ඇතිවන සරු හා නිසරු අවධිවල ඇතිවන නිමිති සහ ලකෂණ නිරීකෂණය කිරීමෙන් ගර්භනීභාවය සැලසූම් කරගන්නා ක්‍රමයක් ද ඇත. මෙය ස්වභාවික ක්‍රමය නමින් හැඳින්වෙන අතර එතරම් සාර්ථක නොවන බැවින් පළමූ දරුවා පමා කිරීමට භාවිත කළ හැක.
0 comments :
Post a Comment